Publicatie onderzoeksrapport ‘Kapitaal voor de buurt’

Een bloeiende sector, maar toegang tot financiering nog lastig 
Bewonersbedrijven vormen een bloeiende en groeiende beweging in Nederland. Het zijn initiatieven van bewoners die op ondernemende wijze aan de slag gaan met maatschappelijke thema’s, zoals het versterken van de sociale samenhang, het behoud van publieke voorzieningen en het verbeteren van de leefomgeving. Een belangrijke component in de ontwikkeling van deze bedrijven, en daarmee voor het realiseren van hun maatschappelijke doelen, is de toegang tot financiering. 

Het aantrekken van kapitaal blijkt echter lastig te zijn voor deze bedrijven. Zeker wanneer het gaat over grotere financieringsaanvragen, bijvoorbeeld voor de aankoop van een pand of een stuk land, zien we dat het lastig is de financiering rond te krijgen. Om de toegang tot financiering te verbeteren hebben we de financieringsmarkt in kaart gebracht: waar liggen de grootste behoeften en welke vormen van financiering zijn reeds beschikbaar?  

Meer dan 100 bewonersbedrijven deden mee aan het onderzoek, dat laat zien dat het onderwerp leeft en relevant is. We vroegen de deelnemers aan het onderzoek naar hun inkomsten, of ze maatschappelijk vastgoed gebruiken als middel en of ze een pand hebben gekocht of dit van plan zijn. We zien dat een fysieke locatie voor velen van groot belang is. Maar ook dat een geschikt pand niet altijd voorhanden is of gewoon te duur is om te huren of aan te kopen. Degene die het gelukt is, maken vaak gebruik van een mix aan financieringsbronnen: een (hypothecaire) lening, eigen vermogen en donaties van fondsen en particulieren. 

De belangrijkste conclusies uit het onderzoek:  

‣ Bewonersbedrijven zijn een belangrijke schakel voor meer leefbare wijken en buurten, maar de impact is nog lastig in kaart te brengen. 
‣ Een eigen plek is belangrijk voor het bereiken van de missie. 
‣ Toegang financiering vormt een obstakel tot groei, specifieke instrumenten zijn nodig die passen bij het hybride karakter van bewonersbedrijven. 
‣ ​​​​​​​Verdienmodellen van bewonersbedrijven zijn nog in ontwikkeling, versterken van ondersteunende infrastructuur is nodig. 
‣ ​​​​​​​Er is nog weinig plek voor bewonersbedrijven in lokaal beleid. Overheden zien bewonersbedrijven nog weinig als partner. 
‣ ​​​​​​​Kansen om te toegang tot financiering te verbeteren 

We zien kansen om de toegang tot financiering te verbeteren, bijvoorbeeld voor financiers. Er zijn veel vormen van financiering mogelijk, maar deze sluiten niet altijd aan op het hybride karakter van bewonersbedrijven. Instrumenten die passen bij de specifieke kenmerken van bewonersbedrijven zijn nodig. We zien ook kansen in de samenwerking tussen verschillende financiers en het stapelen van meerdere financieringsvormen. Aan de kant van de overheid ligt ruimte om nieuw beleid te ontwikkelen voor bewonersbedrijven, bijvoorbeeld bij inkoop of in het maatschappelijk vastgoed. Tot slot is het ontwikkelen van kennis en kunde bij bewonersbedrijven belangrijk, van community management tot financiële vraagstukken. In de ontwikkeling van deze bedrijven kunnen we koplopers en starters met elkaar verbinden.   

Dit en nog veel meer vind je terug in de publicatie 'Kapitaal voor de buurt – de toegang tot financiering voor bewonersbedrijven in kaart gebracht’.

Het rapport is geschreven in door LSA bewoners en Social Enterprise NL en is onderdeel van het project 'Social finance for community based social enterprises'.

Over het project 
In dit meerjarig project van Stichting DOEN, LSA Bewoners Social Enterprise NL willen we de toegankelijkheid van financiering voor bewonersbedrijven vergroten. De drie partijen slaan de handen ineen, omdat zij geloven dat bewonersbedrijven een maatschappelijke meerwaarde leveren in een samenleving waar mensen betrokken zijn bij elkaar en hun omgeving.  De Europese Commissie financiert het project. 

‣ Wil je meer weten over dit project? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief.  

‣ Ben je als bewonersinitiatief bezig met de aankoop, huur of exploitatie van (maatschappelijk) vastgoed, en wil je werken aan je business case en het aanscherpen van je plannen? Binnenkort start ons trainingstraject Pitchen voor Impact dat we in het kader van dit EU project organiseren. Meer informatie vind je hier.