Een Rijksoverheid die sociaal ondernemen stimuleert

Het kabinet-Rutte III wil de beweging rond sociaal ondernemen stimuleren. In het regeerakkoord staat deze ambitie als volgt omschreven: ‘Er komen passende regels en meer ruimte voor ondernemingen met sociale of maatschappelijke doelen met behoud van een gelijk speelveld’. Social Enterprise NL ziet veel mogelijkheden om deze intentie in te vullen.

1. Coördineer kansen en obstakels op Rijksniveau
Sociale ondernemingen zijn actief op veel maatschappelijke thema’s; van werk bieden aan mensen met autisme tot het verduurzamen van internationale productieketens. Elk ministerie kan daarom de kansen verkennen om obstakels weg te nemen voor sociale ondernemingen en met slim beleid hun kansen vergroten. 

2. Investeer in impactmeting
Het is cruciaal om de impact (de verandering die aan een sociale onderneming toegeschreven kan worden) in kaart te brengen. Niet alleen voor sociale ondernemingen zelf, maar ook voor de stakeholders, zoals klanten, impactinvesteerders en overheden. Maar impactmeten is vaak nog complex en duur, en voor kleine ondernemingen lang niet altijd haalbaar. De overheid kan investeren in methoden, tools en standaarden om het meten van impact voor meer ondernemers bereikbaar te maken. Daarvan profiteren alle stakeholders, waaronder ook de overheid zelf. In 2018 werd al het impactpad gerealiseerd in opdracht van drie ministeries, een doorontwikkeling is wenselijk. 

3. Vergroot de toegang tot publieke markten
De overheid koopt nog weinig in bij sociale ondernemingen. Hoe meer ze dat doet, hoe groter de impact van de ondernemingen; zij kunnen dan grotere maatschappelijke meerwaarde hebben.En dat is meteen weer een publiek belang. Sociale ondernemingen kunnen beter het verschil maken als het uitvragen van sociale en duurzame waarde een grotere plek krijgt in aanbestedingen. Ook kan de overheid deelnemen aan Buy Social. Dat kan binnen de huidige aanbestedingswet, op lange termijn zijn ook verbeteringen aan wetten en regels zinvol.

4. Verbeter de toegang tot kapitaal
Sociaal ondernemers hebben de afgelopen jaren meer toegang gekregen tot kapitaal. Toch blijft verruiming wenselijk om de sector sneller te laten groeien. De overheid kan de toegang tot kapitaal voor sociale ondernemingen op verschillende manieren verbeteren, bijvoorbeeld binnen InvestNL.

Creëer een eigen juridische positie voor sociale ondernemingen
Sociale ondernemingen kennen in Nederland nog geen aparte juridische positie. Dat belemmert hun verdere ontwikkeling en publiek-private samenwerkingen. Er moet een passende juridische vorm komen waarin sociaal ondernemers hun principes weerspiegeld zien (en die gebruikt kan worden in combinatie met bestaande rechtsvormen). Dankzij deze vorm kan een overheid bijvoorbeeld meteen zien dat de maatschappelijke missie vooropstaat bij een bedrijf. Dat is praktisch als zij zaken wil doen met sociaal ondernemers.

Lees meer over rijksbeleid ten aanzien van sociaal ondernemen:

• De position paper (2018) waarin Social Enterprise NL toelicht hoe de Rijksoverheid sociale ondernemingen zou kunnen stimuleren. 

• De initiatiefnota Ondernemen met een maatschappelijke missie (2018) van Tweede Kamerlid Eppo Bruins (ChristenUnie).

• Het visiedocument B.V.m. De sociale onderneming op weg naar het Burgerlijk Wetboek(2016), waarin Social Enterprise NL haar visie op een juridische positie voor sociale ondernemingen toelicht.

• Het verkennende advies Sociale Ondernemingen (2015) van de Sociaal Economische Raad (SER).

• Het Social Business Initiative van de Europese Unie.

• De Better Entrepreneurship Policy Tool van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OECD).

• Scotland's Social Enterprise Strategy 2016-2026 van de Schotse overheid.