Artikelen
Lokaal beleid: de G4 steden vergeleken
Alle G4 steden hebben inmiddels plannen gelanceerd om sociaal ondernemerschap te versterken. In dit artikel vergelijken we het beleid van deze vier steden.
Gepubliceerd op 11 juli 2017
Sociale ondernemingen groeien hard en mogen op steeds meer aandacht rekenen. Met name gemeenten willen de samenwerking verbeteren met deze missie-gedreven bedrijven. De Sociaal- Economische Raad (SER) concludeerde in 2015 al in haar adviesrapport over sociale ondernemingen dat er kansen liggen in het realiseren van meer maatschappelijke impact door de samenwerking tussen gemeenten en sociale ondernemingen te optimaliseren.
Alle G4 steden (Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht) hebben inmiddels plannen gelanceerd om sociaal ondernemerschap te versterken. In dit artikel vergelijkt Merel Sluiter de beleidsprogramma's van deze vier steden. Onder het artikel staan alle overeenkomsten en verschillen samengevat in een matrix.
Hoofdlijnen komen overeen…
Het beleid van de vier gemeenten komt op hoofdlijnen overeen.
Een belangrijk overeenkomend thema van de vier gemeenten is de ambitie om vaker klant te worden van sociale ondernemingen. Dit kan op verschillende manieren:
- als launching customer optreden van ondernemingen in de startfase;
- challenges organiseren om sociaal ondernemers te koppelen aan maatschappelijke uitdagingen;
- social return koppelen aan inkoop bij sociale ondernemingen;
- reguliere producten of diensten zoals postbezorging of schoonmaak inkopen bij sociale ondernemingen.
Alle gemeenten ambiëren een goed functionerend aanspreekpunt in te stellen zodat sociale ondernemers hun weg makkelijker kunnen vinden in het gemeenteapparaat. Dit is niet vreemd, want sociale ondernemingen, die vaak werken aan meerdere beleidsthema's, klagen vaak dat ze bij de gemeente ‘van het kastje naar de muur’ worden gestuurd.
Ook willen de G4 steden het lokale netwerk van sociale ondernemingen versterken. Dit gebeurt bijvoorbeeld door het ondersteunen en organiseren van online en offline ontmoetingsplekken.
Verder zien de vier gemeenten het belang van de ontwikkeling van een impact meetinstrument om zo een duidelijker beeld te hebben van de maatschappelijke meerwaarde van sociale ondernemingen. Een onderwerp waar de SER ook aandacht voor heeft gevraagd in haar advies uit 2015.
…maar er bestaan wel degelijk verschillen
Naast deze overeenkomsten zijn er twee opvallende verschillen te vinden in de wijze waarop sociaal ondernemen in gemeentebeleid wordt opgenomen.
Zo hebben de gemeenten Den Haag, Rotterdam en Amsterdam hun ambities op het terrein van sociaal ondernemen vertaald in Actieprogramma’s Sociaal Ondernemen waar alle beleidsmaatregelen onder vallen. De gemeente Utrecht kiest voor een andere aanpak. Utrecht heeft de start van Social Impact Factory ondersteund. De Social Impact Factory ‘bouwt samen met lokale overheden ecosystemen voor sociaal ondernemerschap’ en functioneert momenteel als een zelfstandige stichting. Verder komt sociaal ondernemerschap in verschillende beleidsnota's zoals 'Werken aan werk' en 'Nieuwe economie' terug.
Een ander verschil is de beleidsthema’s waar sociaal ondernemerschap aan wordt gekoppeld. De gemeente Den Haag richt haar beleid op sociale ondernemingen die werken aan de arbeidsparticipatie van kwetsbare groepen. De gemeenten Amsterdam, Utrecht en Rotterdam richten zich niet op één specifiek maatschappelijk doel.
Leren van elkaar?
De vier grootste gemeenten van Nederland zijn allemaal bezig met het vinden van een goede manier om sociaal ondernemen te steunen en stimuleren. Hierbij moet veel pionierswerk verricht worden en bestaat er op hetzelfde moment veel ruimte om van elkaar te leren.
Daarom organiseert Social Enterprise NL op 14 september het congres De social enterprise als businesspartner van de gemeente in Den Haag. Nog meer de diepte in? Bekijk dan het programma van het Leeratelier Sociaal Ondernemerschap van de NSOB en Social Enterprise NL. December 2017 start een nieuwe editie.
Vergelijking beleidsprogramma's
|
Amsterdam |
Utrecht |
Den Haag |
Rotterdam |
Start |
2015 |
2015 |
2016 |
2017 |
Beleid |
Social Impact Factory en in verschillende beleidsnota's |
|||
Financiële ondersteuning sociale ondernemingen |
´Gemeente zal onderzoek naar oprichting van een Amsterdams Fonds Sociaal ondernemen’ |
Lokaal Economisch Fonds (LEF) Social Impact Bonds |
Financiering vanuit het Aanvalsplan Werkgelegenheid* |
1. Social Impact Bonds 2.‘De gemeente bekijkt de mogelijkheden van bestaande fondsen, subsidies en impactinvesteerders voor SEs. |
Maatschappelijke thema’s |
Alle |
Alle |
Arbeidsparticipatie |
Alle |
Aanspreekpunt gemeente |
1. ‘Ontwikkeling van online ontmoetingsplek waar interface tussen gemeente en ondernemingen mogelijk is’ 2. ‘Bestaande loketten en instrumenten die al bestaan voor ondernemers’ |
Via matchmaker sociaal ondernemers. |
Social Hub |
1. Er komt een specifieke link voor sociaal ondernemen op de gemeentewebsite: www.rotterdam.nl/ondernemen 2. Ontwikkeling van het ‘Open forum’ een platform voor sociaal ondernemers die samen willen werken met de gemeente |
Inkoop |
1.´De gemeente heeft als actielijn het bevorderen van inkoop bij sociale firma´s en SEs´. Dit gebeurt onder andere door Buy Social bijeenkomsten waar het lokale bedrijfsleven wordt geactiveerd om bij sociale ondernemingen in te kopen. 2.‘Amsterdam wil nog meer innovatief inkopen en ‘launching customer’ zijn, ook bij sociale ondernemingen.’ |
Social Impact Market en social return beleid. |
1. Ontwikkeling van een inkoopplatform voor bevordering inkoop bij SEs* 2. Buy Social bijeenkomsten. |
1. ‘In de aanbesteding zorg en welzijn van 2018 zal de gemeente meer ruime creëren voor sociaal ondernemers.’ 2. Organiseren van workshops over het aanbestedingsproces (niet specifiek voor SEs, blz.18) |
Koppelen sociale ondernemingen en maatschappelijke uitdagingen stad |
1. Ontwikkelen van Global Impact Business Fellowships (zoals Amsterdam City Fellowship program) 2. Bevorderen van Challenges
|
Platform voor maatschappelijke Challenges |
1. Bevorderen samenwerking SEs met specifieke afdelingen van de gemeente zoals zorg en welzijn en milieu* 2. Ontwikkelen Challenges* 3. SEs betrekken in Meeting the Market* |
‘Gemeente bekijkt hoe ze SEs kunnen betrekken in het oplossen van maatschappelijke vraagstukken (zoals in sommige steden City Challenge wordt genoemd)’ |
Ondersteuning bij impact meten |
Facts and Figures in kaart brengen om maatschappelijke impact te meten |
Pilot met SIF en Sinzer voor meetinstrument op de gebieden arbeids-participatie, sociale inclusie en duurzaamheid |
In afwachting van initiatief van ministerie SWZ om een centrum voor impactmeting te beginnen* |
1. Impactzone: impact van een SE te ontwikkelen en meetbaar te maken 2. Ontwikkelen meetinstrument a.d.h.v. MKBA- light onderzoek, het Citylab010 instrument en kennisinstituten. |
Lokaal netwerk |
Impact Hub Amsterdam |
Social Impact Factory |
Social Club Den Haag |
Impact Hub Rotterdam. De Makers van Rotterdam |
Fysieke ontmoetingsplek |
Impact Hub Amsterdam |
SIF Utrecht |
New World Campus, de Werkfabriek, Binck36, Caballerofabriek* |
Impact Hub Rotterdam, Blue City |
* Informatie uit gesprek Gert Willem van Mourik en Matthijs de Jong, gemeente Den Haag.
Meld je aan voor onze nieuwsbrief!